Η πρόσφατη κλιμάκωση των κινητοποιήσεων των αγροτών, που έφτασε μέχρι το κλείσιμο οδικών αξόνων και, για πρώτη φορά, αεροδρομίων, έχει προκαλέσει τεράστια αναστάτωση στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Πέρα από το ζήτημα των δίκαιων ή άδικων αιτημάτων των αγροτών, η στάση της κυβέρνησης απέναντι στην κρίση αυτή γεννά ερωτήματα σχετικά με μία σκοπίμως παθητική πολιτική που ενθαρρύνει τον κοινωνικό αυτοματισμό.
Η Θεωρία του «Διαίρει και Βασίλευε»
Η ανάλυση της κατάστασης υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση, αντί να επιλύσει άμεσα το πρόβλημα ή να επιβάλει την τάξη σε κρίσιμες υποδομές, αφήνει τους αγρότες να «εκτονώνονται» κλείνοντας δρόμους και αεροδρόμια. Αυτή η φαινομενικά αδρανής στάση δεν είναι τυχαία. Στοχεύει στην καλλιέργεια του κοινωνικού αυτοματισμού, δηλαδή στη δυναμική κατά την οποία οι πολίτες στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου, αντί να στρέψουν την κριτική τους στην εκάστοτε εξουσία.
Η λογική πίσω από αυτή τη στρατηγική είναι σαφής: όσο η ταλαιπωρία και η οικονομική ζημία των πολιτών αυξάνονται (οδηγοί φορτηγών, ξενοδόχοι, απλοί ταξιδιώτες, επιχειρηματίες), τόσο γρηγορότερα θα χάσουν την υπομονή τους και θα στραφούν εναντίον των αγροτών. Με αυτόν τον τρόπο, η κυβέρνηση προσδοκά να χάσουν οι αγρότες το «δίκιο» τους στα μάτια της κοινής γνώμης, μετατρέποντας τους πολίτες σε άτυπους υπερασπιστές της κυβερνητικής αδράνειας.
Ο Μηχανισμός του Κοινωνικού Αυτοματισμού
Ο κοινωνικός αυτοματισμός δεν είναι μία αυθόρμητη κοινωνική εξέλιξη, αλλά ένας μηχανισμός ελέγχου που έχει σχεδιαστεί για να διχάζει. Η λειτουργία του περιλαμβάνει δύο βασικά βήματα:
- Κατασκευή Εσωτερικών Εχθρών: Προβάλλεται η ιδέα ότι το πρόβλημα δεν είναι η κυβερνητική πολιτική, αλλά ο «διπλανός» σου, η άλλη κοινωνική ομάδα (π.χ., οι αγρότες).
- Διαίρει και Βασίλευε: Η κοινωνία διαιρείται σε στρατόπεδα (αγρότες εναντίον ξενοδόχων, επαγγελματιών, μεταφορέων) που μάχονται μεταξύ τους, αποσπώντας την προσοχή από τον πραγματικό υπεύθυνο της κρίσης.
Η κράτηση σε ομηρία των πολιτών από τις αγροτικές κινητοποιήσεις, ειδικά με το ιστορικό κλείσιμο των αεροδρομίων – το «ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΚΑΠΟΥΤ» – αποτελεί «βούτυρο στο ψωμί» της κυβέρνησης, καθώς επιταχύνει τη σύγκρουση μεταξύ των κοινωνικών ομάδων.
Το Τεράστιο Κόστος και οι Κίνδυνοι
Η εφαρμογή αυτής της στρατηγικής φέρει ένα τεράστιο κόστος για τη χώρα και τον απλό πολίτη. Τα χειρότερα σενάρια περιλαμβάνουν:
- Κατάρρευση Υποδομών: Αδυναμία πρόσβασης σε κρίσιμες υπηρεσίες, όπως τα νοσοκομεία.
- Οικονομική Καταστροφή: Ακυρώσεις σε τουριστικούς προορισμούς, πλήγμα στην οικονομία και αύξηση του μεταφορικού κόστους σε όλη την αγορά.
Η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μία κρίσιμη επιλογή. Είτε οφείλει να αναλάβει την ευθύνη, να πληρώσει το τίμημα (πολιτικό ή οικονομικό) και να ικανοποιήσει τα δίκαια αιτήματα των αγροτών, είτε πρέπει να επιβάλει την τάξη σε αεροδρόμια, λιμάνια και εθνικούς δρόμους. Ο κοινωνικός αυτοματισμός, η προσδοκία δηλαδή να «πλακωθούμε μεταξύ μας», δεν αποτελεί λύση.
Η χώρα πρέπει να επιδείξει σοβαρότητα και να επιλύσει το ζήτημα πριν οδηγηθεί σε νέο διχασμό ή σε εμφύλια κατάσταση.