Η 5η Δεκεμβρίου κάθε έτους έχει καθιερωθεί ως η Διεθνής Ημέρα Εθελοντισμού για την Οικονομική και Κοινωνική Ανάπτυξη. Η ημέρα αυτή αποτελεί μια ευκαιρία να αναγνωριστεί η τεράστια συνεισφορά των εθελοντών σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι αφιερώνουν τον χρόνο, τις δεξιότητες και το πάθος τους για να κάνουν τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος. Ο εθελοντισμός δεν είναι απλώς μια πράξη καλοσύνης, αλλά ένας ισχυρός καταλύτης για τη θετική αλλαγή, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή, την οικονομική ανάπτυξη και την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Η Ιστορία και η Σημασία της Ημέρας
Η Διεθνής Ημέρα Εθελοντισμού (International Volunteer Day - IVD) καθιερώθηκε με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών το 1985. Σκοπός της ήταν να δοθεί η δυνατότητα σε κυβερνήσεις και οργανώσεις να ενθαρρύνουν την εθελοντική δράση και να αναγνωρίσουν τις προσπάθειες των εθελοντών. Κάθε χρόνο, τα Ηνωμένα Έθνη, μέσω του προγράμματος Εθελοντών του ΟΗΕ (UNV), διοργανώνουν εκδηλώσεις και καμπάνιες για να αναδείξουν τον αντίκτυπο του εθελοντισμού σε διάφορους τομείς, όπως η υγεία, η εκπαίδευση, το περιβάλλον, η μείωση της φτώχειας και η αντιμετώπιση καταστροφών.
Η Προσφορά των Εθελοντών Διεθνώς
Οι εθελοντές είναι η ραχοκοκαλιά πολλών κοινοτήτων και οργανισμών παγκοσμίως. Η δράση τους καλύπτει ένα ευρύ φάσμα αναγκών. Σε περιόδους κρίσεων και φυσικών καταστροφών, οι εθελοντές είναι συχνά οι πρώτοι που ανταποκρίνονται, παρέχοντας βοήθεια, φροντίδα και υποστήριξη στους πληγέντες. Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, στηρίζουν ευάλωτες ομάδες, όπως ηλικιωμένους, παιδιά και άτομα με αναπηρία, προσφέροντας συντροφιά και πρακτική βοήθεια.
Επιπλέον, ο εθελοντισμός διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος, από τον καθαρισμό παραλιών και δασών μέχρι τη συμμετοχή σε προγράμματα ανακύκλωσης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Η προσφορά τους είναι ανεκτίμητη και συμβάλλει άμεσα στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Ο Εθελοντισμός στην Ελλάδα: Το Προφίλ του Έλληνα Εθελοντή
Και στην Ελλάδα, το αποτύπωμα της προσφοράς και της αλληλεγγύης είναι ιδιαίτερα έντονο. Πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν ότι ένας στους τέσσερις Έλληνες έχει εμπλακεί με τον εθελοντισμό τον τελευταίο χρόνο, ενώ συνολικά, τουλάχιστον έξι στους δέκα έχουν συμμετάσχει σε κάποια εθελοντική δραστηριότητα στο παρελθόν.
Ο Έλληνας εθελοντής χαρακτηρίζεται συχνά από υψηλό μορφωτικό επίπεδο, καθώς σημαντικό ποσοστό είναι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης. Η συμμετοχή είναι ισχυρότερη στις γυναίκες, ενώ ο εθελοντισμός διατρέχει όλες τις γενιές. Οι τομείς στους οποίους οι Έλληνες πιστεύουν ότι ο εθελοντισμός διαδραματίζει τον σημαντικότερο ρόλο είναι η αλληλεγγύη και η ανθρωπιστική βοήθεια, ακολουθούμενη από την υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση/κατάρτιση. Άλλοι σημαντικοί τομείς δράσης είναι το περιβάλλον, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η κοινωνική ενσωμάτωση μειονεκτούντων πολιτών.
Ο εθελοντισμός στην Ελλάδα πραγματοποιείται κυρίως μέσω εθελοντικών οργανισμών (ΜΚΟ) αλλά και μέσω άτυπων ομάδων πολιτών και εκπαιδευτικών οργανισμών. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας το 2004 αποτέλεσαν ένα σημείο καμπής, δημιουργώντας ένα έντονο κοινωνικό ρεύμα προς τον εθελοντισμό που συνεχίζει να υπάρχει και σήμερα.
Τα Οφέλη του Εθελοντισμού
Ο εθελοντισμός προσφέρει οφέλη όχι μόνο στην κοινωνία, αλλά και στους ίδιους τους εθελοντές. Η προσφορά χρόνου και ενέργειας σε έναν σκοπό οδηγεί σε αίσθημα πληρότητας, ικανοποίησης και προσωπικής εξέλιξης. Οι εθελοντές έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν νέες δεξιότητες, να αποκτήσουν εμπειρία, να διευρύνουν τον κοινωνικό τους κύκλο και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους. Ο εθελοντισμός προωθεί την αλληλεγγύη, την ενσυναίσθηση και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά, στοιχεία απαραίτητα για μια υγιή και ανθεκτική κοινωνία.
Η Πρόκληση του Μέλλοντος
Ενόψει των παγκόσμιων και τοπικών προκλήσεων, ο ρόλος του εθελοντισμού είναι κρίσιμος. Η Διεθνής Ημέρα Εθελοντισμού μας υπενθυμίζει την ανάγκη να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την εθελοντική δράση. Η περαιτέρω χαρτογράφηση του χώρου, η δημιουργία ευέλικτων ευκαιριών προσφοράς και η αναγνώριση της αξίας του έργου των εθελοντών αποτελούν στρατηγικούς στόχους για την ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα.
Πηγές:
- Έρευνα για τον Εθελοντισμό στην Ελλάδα, Εργαστήριο Επιχειρησιακής Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Αναφέρεται σε πολλαπλά άρθρα, π.χ., LiFO, Liberal, ΣΚΑΪ):
https://www.lifo.gr/agora/market-news/humanity-greece-hartografithike-gia-proti-fora-o-ethelontismos-stin-ellada - «Το Προφίλ του Εθελοντή»: Η πρώτη πανελλαδική έρευνα και όσα αποκαλύπτει, Liberal.gr:
https://www.liberal.gr/epiheiriseis/profil-toy-ethelonti-i-proti-panelladiki-ereyna-kai-osa-apokalyptei - Εθελοντισμός και αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών - European Parliament:
https://www.europarl.europa.eu/pdf/eurobarometre/2011/juillet/04_07/rapport_%20eb75_2_%20benevolat_el.pdf - Εθελοντές Ηνωμένων Εθνών (UNV):
https://www.unv.org/